فدك چه بود و حضرت زهرا (س) چگونه مالك آن شد/معنای حقیقی "فداها ابوها"

بخشی ازپرسش ها وپاسخ های آیت الله العظمی مظاهری درخصوص حضرت صدیقه طاهره که درکتاب «اندیشه های ناب» به چاپ رسیده را در ادامه بخوانید.

 

*- چرا به حضرت زهرا (س)بضعة‌النّبي‌ (پارة تن رسول الله (ص) مي‌گويند؟

 

اين مطلب، اخذ شده از رواياتي است كه از نبّي مكّرم  نقل شده است. و حکايت از شدّت تعلّق آن حضرت به وجود مقدّس حضرت زهرا (س)دارد، زيرا نسل مبارک پيامبر اکرم ، يعني وجود مبارک ائمّة اطهار( از ناحية مقدّسة حضرت زهرا(س) است.

 

*- معناي حقيقي كلام نبيّ اكرم  كه خطاب به حضرت زهرا(س) مي‌فرمودند: «فِداها اَبوها» چيست؟ آيا صرفاً يك بيان عاطفي است يا حقيقتي بالاتر از آن؟

 

  اين‌گونه عبارت‌ها ـ كه در زيارات مختلف نيز نسبت به حضرات معصومین(، به طور مكرّر آمده است، مانند «بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي‏»، يا «بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي وَ نَفْسِي وَ أَهْلِي وَ مَالِي وَ أُسْرَتِي» که در زيارت عاشورا و زيارت جامعة کبيره وارد شده است ـ كنايه از شدّت محبّتي است كه معلول شناخت حقيقت و درك شأن و شخصيّت آن حضرات بوده است و كنايه از اين‌كه اگر همه چيز فداي آن حقايق قدسي و آن عظمت‌هاي معنوي و آن شخصيّت‌هاي الهي گردد، به‌جا و شايسته است؛ بنابر اين تعبير «فِداهَا أبوها» که پيامبر اکرم  خطاب به حضرت زهرا(س) مي‌فرمودند و نيز تعبيرهاي مشابه به آن، که به صورت مکرّر بيان فرموده‌اند، معلول شناخت ايشان از مقام رفيع و قدسي حضرت فاطمة زهرا(س) است.

 

* سخن نبيِّ اكرم  که‌ مي‌فرمايند: «وقتي مشتاق بوي بهشت مي‌شوم، فاطمه را مي‌بويم» به چه معنایی است؟

 

  اگر چه همة‌ اهل بيت( رايحة طيّبة سبحاني دارند و منوّر به نور مقدّس الهي هستند، لكن حضرت زهرا&، مظهر لطافت تامّ‌ و نور اتمّ الهي هستند. و چنان‌که پيش از اين نيز گفتيم، منشأ و سرچشمة وجودي آن حضرت، بنـا بر روايات اهل ‌بيـت(، از بـهشت خـداوند تعالي بوده است. و آن حضرت، يک موجود قدسي و ملکوتي بوده‌اند که به شکل انسان در اين عالم، ظاهر و بارز شده‌ است .

 

*-‌ در جريان مهاجرت پيامبر(ص) به مدينه، حضرت‌ زهرا(س) چگونه مهاجرت کردند و همراه با چه کساني به مدينه رفتند؟

 

عدّه‌اي و از جمله حضرت زهرا(س)، به سرپرستي اميرالمؤمنين  مهاجرت کردند.

 

*- فدك چه بوده است و حضرت زهرا(س) چگونه مالك آن شده بودند؟

 

فدك منطقه‌اي واگذار شده از سوي خداوند متعال به حضرت رسول  بوده است كه در قرآن و روايات به اين‌گونه موارد «فيء» گفته شده و در تحت مالكيّت نبّي مكرّم  بوده است و آن حضرت به امر خداوند سبحان، آن را به حضرت زهرا(س)واگذار فرموده‌اند و چنانکه از روايات استفاده 

مي‌شود، اين واگذاري به‌خاطر حقّي بوده است كه حضرت خديجه(س) به اسلام عزيز داشته‌اند.

 

*- تظلّم خواهي اهل بيت(ع) در مورد فدك به خاطر چه بود؟ آيا  دفاع از مال شخصي بوده يا دفاع از مال امّت؟

 

اوّلاً دفاع از مال واجب است؛ به ويژه آن‌كه قصد تقويت اسلام را با آن مال داشته باشند .لكن آن‌چه را بايد توجّه داشت، نكتة دوّم است و آن اين‌كه غصب فدك، به‌عنوان اين‌كه بيت‌المال‌ است و يا به‌‌بهانة اين‌‌كه پيامبر  از خود ارث، باقي نمي‌گذارد، یک بدعت تاريخي و يك ظلم بزرگ بود كه ايستادگي در مقابل بدعت و ظلم از واجبات بزرگ در اسلام است و اهل‌بيت( در مقابل اين بدعت و ظلم ايستادگي فرمودند.

 

*-‌ علّت دشمني برخي از زنان پيامبر  با حضرت زهرا(س) و اميرالمومنين چه بوده است؟

 

 اين‌گونه دشمني‌ها از صفات رذيله، به‌ويژه رذيلت بزرگ حسد سرچشمه مي‌گيرد.

 

منبع:حوزه

احاديث روايت شده از ائمه طاهرين(ع) درباره حضرت فاطمه معصومه(ع)

[1] . قال اَبي عَبدِاللهِ(ع):«اِنَّ لِلّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَکَّةُ، وَ لِرَسُولِهِ وَ هُوَ المَدينَةُ، وَ لِاَميرِالمُؤمِنين حَرَماً وَ هُوَ الکُوفَةُ، وَ لَنا حَرَماً وَ هُوَ قُمُّ وَ سَتُدفَنُ فيها اِمرَأةُ مِن وُلدى تُسَمّى فاطِمَةُ، مَن زارَها وَجَبَت الجَنَّةُ». (قالَ ذلِکَ وَ لَم تُحمَلُ بِمُوسي(ع) اُمَّهُ) ـ علّامۀ مجلسى، محمّدباقر، بحارالأنوار، ج 57، باب 36، ص 216، مؤسسه الوفاء، 1404 هـ ق. بيروت.

وَ عَن عَلِيِّ بنِ الحُسَينِ قَالَ حَدَّثَنَا محمّد بنُ العَطَّارُ بِقُمَّ قَالَ حَدَّثَنَا محمّد بنُ الحَسَنِ الرَّازِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا محمّد بنُ عَلِيٍّ الکُوفِيُّ عَن عَلِيٍّ الحُسَينِ (عَن عَلِيٍّ بنِ الحَسَنِ بنِ فَضَّالٍ) عَن ابنِ مُسکَانَ عَن مَالِکِ بنِ أَعينَ الجُهَنِيٍّ قَالَ سَمِعتُ أَبَا جَعفَرٍ(ع) يقُولُ وَ ذَکَرَ مِثلَهُ. ـ نورى الطبرسى، ميرزا حسين، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 11، ص 34، ح 12، مؤسسۀ آل البيت(ع) لاحياء التراث، قم.

تاريخ قم، للحسين بن محمّد القمي بإسناده عَنِ الصادق(ع) قال: «اءِنَّ للهِ حَرَمَاً وَ هُوَ مَکِّةَ وَ لِرَسُولِهِ حَرَمَاً وَ هُوَ المَدينَةَ وَ لِاَميرِالمؤمِنينَ حَرَماً وَ هُوَ الکُوفَةَ وَ لَنا حَرَمَاً وَ هُوَ قُم وَ سَتَدفُن فيهِ اِمرأَةً مِن وَلَدى تُسَمّي فاطِمَةَ مَن زارَها وَجَبَت لَهُ الجَنّةَ، قَالَ ذلِکَ وَ لَم تَحمِلُ بِمُوسي (ع) أُمَّهِ». علّامۀ مجلسى، محمّدباقر، بحارالأنوار، ج 99، باب 1، ص 267، مؤسسه الوفاء، 1404 هـ ق. بيروت.

امام صادق(ع) مى فرمايد: «خدا داراى حرمى است که آن مکّه است، و پيامبرش هم حرمى دارد که مدينه است، و اميرمؤمنين هم حرمى دارد که کوفه است. و ما هم داراى حرمى هستيم که قم است و به زودى بانويى از فرزند من آن جا دفن مى شود که نامش فاطمه است. هرکسى او را زيارت کند بهشت بر او واجب مى شود.» امام صادق(ع) هنگامى اين جمله را فرمودند که هنوز مادر امام موسى بن جعفر(ع) به او باردار نشده بود.)

[2] . محمّد بنُ عَلِيٍّ بنِ الحُسَينِ فِى ثَوَابِ الأَعمَالِ وَ عُيونِ الأَخبَارِ عَن أَبِيهِ وَ محمّد بنِ مُوسَى بنِ المُتَوَکِّلِ عَن عَلِيٍّ بنِ إِبرَاهِيمَ عَن أَبِيهِ عَن سَعدِ بنِ سَعدٍ قَالَ سَأَلتُ أَبَا الحَسَنِ الرِّضَا (ع) عَن زِيارَةِ فَاطِمَةَ بِنتِ مُوسَى بنِ جَعفَرٍ(ع) بِقُمَّ فَقَالَ (ع): «مَن زَارَهَا الجَنَّةَ».

ـ عاملى، شيخ حر، رسائل الشيعة، ج 14، باب 94، ص 576. مؤسسه آل البيت(ع) لأحياء التراث، 1409 هـ ق. قم.

امام رضا (ع) مى فرمايند: «هرکس او (حضرت فاطمه معصومه) را زيارت کند بهشت بر او واجب مى گردد».

[3] . وَ عَن أَبِيهِ وَ أَخِيهِ عَلِيٍّ وَ مَشَايخِهِ عَن أَحمَدَ بنِ إِدرِيسَ وَ غَيرِهِ عَن العَمرَکِيٍّ عَن رَجُلٍ عَن الرِّضا (ع) قَالَ: «مَن زَارَ قَبرَ عَمَّتِى بِقُمَّ فَلَهُ الجَنَّةُ». ـ همان.

مل، [کامل لزيارات] أَبى وَ أَخي وَ الجَماعَةِ عَن أَحمَدَ بنِ إدريسٍ وَ غيرِهِ عَن العُمرِکيٍّ عَمَّن ذکَرَهُ عَن ابنِ الرِّضا (ع) قَالَ: «مَن زارَ قَبرَ عَمَّتى بِقمَّ فَلَهُ الجَنَّةُ». علّامۀ مجلسى، محمّدباقر، بحارالأنوار، ج 99، باب1، ص 265، مؤسسه الوفاء، 1404 هـ ق. بيروت.

امام جواد (ع) مى فرمايند: «کسى که آرامگاه عمّه ام را در قم زيارت کند پاداش او بهشت است».

پایگاه اطلاع رسانی حرم حضرت فاطمه معصومه (ع)