کلید همه بدی‌ها چیست؟

 

مدیریت خشم در اسلام بسیار مهم و ارزشمند دانسته شده است؛ چراکه خشم عامل بسیاری از مشکلات برای فرد و جامعه است. از این رو یکی از معیارهای انتخاب دوست در اسلام، اعتدال در خشم دانسته شده است.

 برخی کارها و اقدامات به شدت از سوی بزرگان دینی مورد نکوهش و سرزنش قرار گرفته‌اند و آن به خاطر عواقب و آثار مخرب و منفی است که این گناه بر روی فرد و جامعه می‌گذارد. یکی از این صفات زشت و ناپسند ” خشم و غضب” است.

 چنان که آیات و روایات بیان کرده‌اند، خشم و شیطان دوستان یکدیگرند و کسی که با انسان زود خشم رفاقت می‌کند، قرین بدی از جنس شیطان برای خود برگزیده است. خداوند از کسانی که خشم خویش را مهار کنند، به “محسن” یاد می‌کند. در حقیقت مهار خشم و عفو دیگران و رفتارهای آنان، نوعی احسان است و آدمی را به مقام احسان می‌رساند۱″.

 امام باقر(ع) در این زمینه می‌فرماید: “غضب، آتش پاره‌ای از شیطان که در باطن فرزند آدم است و چون کسی از شما عصبانی شد، چشم‌های او سرخ می‌شود و باد به رگ‌های او می‌افتد و شیطان در وجودش داخل می‌شود۲″. البته اگر انسان تحت تأثیر شیطان قرار گیرد، ممکن است هرگونه گناه و کار ناشایستی مرتکب شود.

 امام صادق(ع) نیز در حدیثی فرمودند: “خشم کلید همه بدی‏‌هاست۳″.

 همچنین رسول خدا(ص) با برشمردن نشانه‌های خردمندی، می‌فرمایند: “شش چیز است که با آنها خردهای مردم سنجیده می‏‌شود: بردباری در هنگام خشم، شکیبایی به گاه ترس، میانه‏‌روی به هنگام خواهش و میل، ترس از خدا در همه حال، خوش مدارا کردن و کمیِ جدال۴″.

 امام صادق(ع) نیز در جایی دیگر فرمودند: “هیچ بنده‏‌ای خشم خود را فرو نخورد، مگر این که خداوند عز و جل بر عزّت او در دنیا و آخرت افزود۵″.

 در روایتی از امام باقر(ع) یکی از مهم‌ترین برکات خویشتن داری در حالت خشم، نجات از آتش دوزخ بیان شده است. ایشان در این باره می‌فرمایند: ” هر کس در هنگام خشم و غضب مالک نفس خویش باشد، خداوند متعال بدن او را بر آتش جهنم حرام خواهد کرد۶″.

 

 

منابع احادیث:

۱- سوره آل عمران، آیه ۴۳۱

۲- معراج السعاده، ص ۶۲

۳- کافی، ج۲، ص ۳۰۳، ح۳؛ دانش‏نامه عقاید اسلامی، ج ۹، ص ۲۸۰٫

۴- غررالحکم: ۵۶۰۸ منتخب میزان الحکمة: ۳۹۴

۵- الکافی: ۲ / ۱۱۰ / ۵ منتخب میزان الحکمة: ۳۷۸

۶- تفسیر البرهان.ج .۴ ص ۸۲۸٫ سیدهاشم بحرانی

نصیحت لقمان/راه رسیدن به بهشت رضوان

لقمان حکیم در نصیحت به فرزندش راه به دست آوردن رضایت خدا و رسیدن به بهشت را اطاعت خداوند دانسته است.

 امام جعفر صادق(ع) در بیان نصایح لقمان به پسرش:

 هر کس خدا را اطاعت کند، از او می‌ترسد.

و هر کس از خدا بترسد، او را دوست می‌‏دارد.

و هر کس خدا را دوست بدارد، از فرمانش پیروى می‌کند.

و هر کس از خدا پیروى کند، بهشت و رضاى او را از آن خود می‌سازد.

و هر کس به دنبال رضاى الهى نباشد، به آسانى، خود را مشمول خشم الهى می‌گرداند.از خشم خدا به خدا پناه می‌بریم!

 متن حدیث:

الإمام الصادق علیه السلام ـ فیما وَعَظَ لُقمانُ ابنَهُ ـ: مَن أطاعَ اللّه‏َ خافَهُ ، ومَن خافَهُ فَقَد أحَبَّهُ ، ومَن أحَبَّهُ اتَّبَعَ أمرَهُ ، ومَنِ اتَّبَعَ أمرَهُ استَوجَبَ جَنَّتَهُ ومَرضاتَهُ ، ومَن لَم یَتَّبِع رِضوانَ اللّه‏ِ فَقَد هانَ عَلَیهِ سَخَطُهُ . نَعوذُ بِاللّه‏ِ مِن سَخَطِ اللّه‏ِ.

پی نوشت:
«بحارالأنوار،جلد ۱۳ صفحه ۴۱۲/ تفسیرالقمّی ج ۲ص۱۶۲»

ثواب سیراب کردن جگر یک تشنه

امام جعفر صادق عليه‌‏السلام فرمودند: بـهترين صـدقه خـنك كردن جگر تفتيده (تشنه) است. هركه جگر تفتيده‎ای از حيوان گرفته يا غیر آن را سيراب كند خداوند عزوجل، در آن روزى كه هيچ سايه‏‌اى جز سايه او نيست، آن شخص را به زیر سايه خویش آورد.


متن حدیث:

الإمامُ الصّادقُ عليه‌‏السلام :
أفضَلُ الصَّدقَةِ إبرادُ الكَبِدِ الحَرّى، ومَن سَقى كَبِدا حَرّى مِن بَهيمَةٍ أو غَيرِها أظَلَّهُ اللّه‏ُ عز و جل يَومَ لا ظِلَّ إلاّ ظِلُّهُ .

«بحارالأنوار جلد 96، صفحه 172 »

عزاداری امام صادق(ع) برای جدش حسین(ع)

هارون مکفوف یکی از یاران امام جعفر صادق علیه السلام می‌گوید: به محضر آن حضرت شرفیاب شدم، فرمودند: برایم مرثیه بخوان، برایش خواندم، فرمود: "لا، کما تنشدون و کما ترثیه عند قبره" این گونه نمی‌خواهم، آن گونه که در کنار قبر آن حضرت علیه‌السلام روضه و مرثیه می‌خوانید، بخوان.
و من خواندم:
امرر علی جدث الحسین*** و قل لاعظمه الزکیه...
"از کنار قبر حسین علیه السلام گذر کن و به آن استخوان های پاک بگو..."
دیدم آن حضرت به گریه افتاد، سکوت کردم، ولی فرمود: ادامه بده
ادامه دادم، فرمود: "باز هم بخوان" خواندم تا به این بیت رسیدم:
یا مریم قومی واندبی مولاک*** و علی الحسین فاسعدی ببکاک
"ای مریم! برخیز و بر مولای خود ندبه کن و با گریه ات بر حسین علیه السلام رستگاری طلب کن"
دیدم امام صادق علیه السلام گریه کرد و بانوان، شیون سر دادند.
وقتی امام آرام شدند فرمودند:
"یا ابا هارون من انشد فی الحسین فابکی عشرة فله الجنة"
ای ابوهارون! هر کس بر حسین علیه السلام مرثیه بخواند و ده نفر را بگریاند، پاداش او بهشت است.

«بحارالانوار،جلد44، صفحه 287»

4 ذکر الهی برای 4 حالت بحرانی

حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) فرموده است:

در شگفتم برای کسی که از چهار چیز بیم دارد،

چگونه به چهار کلمه پناه نمی برد!

1- در شگفتم برای کسی که ترس بر او غلبه کرده، چگونه به ذکر «حسبنا الله و نعم الوکیل» (سوره مبارکه آل عمران آیه ۱۷۱) پناه نمی برد. در صورتی که خداوند به دنبال ذکر یاد شده فرموده است: پس (آن کسانی که به عزم جهاد خارج گشتند، و تخویف شیاطین در آنها اثر نکرد و به ذکر فوق تمسک جسند) همراه با نعمتی از جانب خداوند (عافیت) و چیزی زاید بر آن (سود در تجارت) بازگشتند، و هیچگونه بدی به آنان نرسید.


 

2- در شگفتم برای کسی که اندوهگین است چگونه به ذکر «لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین*» (سوره مبارکه انبیاء آیه ۸۷) پناه نمی برد. زیرا خداوند به دنبال این ذکر فرموده است: «پس ما یونس را در اثر تمسک به ذکر یاد شده، از اندوه نجات دادیم و همین گونه مومنین را نجات می بخشیم.» (سوره انبیاء آیه ۸۸)


 

3- در شگفتم برای کسی که مورد مکر و حیله واقع شده، چگونه به ذکر «افوض امری الی الله، ان الله بصیر بالعباد» (سوره مبارکه غافر آیه ۴۴) … پناه نمی برد. زیرا خداوند به دنبال ذکر فوق فرموده است: «پس خداوند (موسی را در اثر ذکر یاد شده) از شر و مکر فرعونیان مصون داشت.» (سوره غافر آیه ۴۵)

 

4- در شگفتم برای کسی که طالب دنیا و زیباییهای دنیاست چگونه به ذکر «ماشاءالله لاحول و لاقوة الا بالله» (سوره مبارکه کهف آیه ۳۹) پناه نمی برد، زیرا خداوند بعد از ذکر یاد شده فرموده است: «مردی که فاقد نعمتهای دنیوی بود، خطاب به مردی که از نعمتها برخوردار بود) فرمود: اگر تو مرا به مال و فرزند، کمتر از خود می دانی امید است خداوند مرا بهتر از باغ تو بدهد.

بحارالانوار، ج ۹۰،(184 – 185)